این یادداشت در سایت «تهران خبر» منتشر شده است
«منظرسازی کم نیاز به آب» راه‌حل فضای سبز تهران
شهریور ۷, ۱۴۰۰
امروز باید موضوع بحران منابع آب و مصرف بهینه آن بیش از پیش در دستور کار مدیران، برنامه ریزان و طراحان توسعه فضاي سبز در شهرها قرار گیرد. «منظرسازی کم نیاز به آب» سبکی از طراحی منظر با کمک گونه‌های بومی و عناصر کم‌مصرف آبی و الگو گرفتن از سیماهاي طبیعت مناطق خشک و نیمه‌خشک است که تأکید زیادي بر جایگزینی گیاهان مقاوم به خشکی و بومی و جلوگیري از هدر رفتن آب از طریق تبخیر و رواناب دارد. «خشك منظرسازی» استفاده هوشمندانه از آب، گونه‌های گياهي، وضعيت و موقعيت سايت و تکنیک‌های مناسب در جهت رسيدن به يك منظر پايدار می‌باشد که خروجی آن صرفه‌جویی آب و محافظت از محیط‌زیست است.
اول: امروزه زندگی در شهرها با مشکلات گوناگونی از قبیل ترافیک، آلودگی هوا، تراکم جمعیت، نابودی درختان و فضای سبز همراه است. پیامدهای توسعه نامتوازن شهری و پیچیدگی معضلات زیست‌محیطی، اهمیت فضای سبز و نیاز به گسترش آن را اجتناب‌ناپذیر کرده است. انسان امروزی برای داشتن فرصت تفکر و دوری از نگرانی‌ها و تنش‌های زندگی، نیازمند پناه بردن به فضاهای سبز و عرصه‌های طبیعی است. فضاهای سبز شهری دارای کارکردهای زیست‌محیطی، اکولوژیکی، اقتصادی، ارتباطی، آموزشی، اجتماعی و فیزیولوژیکی هستند که شهرها را برای زیستن مساعد می‌سازند. احساس آرامش و امنیت روانی، کمک به پاکی هوای شهری، ارتقای سیمای شهری، تنظیم چرخه‌های هیدرولوژیکی، تنظیم تنوع زیستی، ایجاد پیوستگی اجتماعی و… را می‌توان مهم‌ترین تأثیرات بوستان‌ها، فضاهای سبز شهری و پارک‌های محله‌ای معرفی کرد.
دوم: امروزه یکی از اساسی‌ترین موضوعات پیش روي طراحان و برنامه ریزان توسعه باغ‌ها، پارک‌ها و فضاهای سبز در شهرها، وضعیت منابع آبی هست. در ايران نيز مسئله كمبود آب به يكي از اصلی‌ترین دغدغه‌های طراحان و مجریان فضای سبز تبدیل‌شده است.گرمایش جهانی و تغییرهای آب و هوایی در کنار بحران کارآمدی در مدیریت آب موجب افت سطح آب‌های زیرزمینی و خشک شدن قنات‌ها شده‌اند که ماحصل آن تأثیر مهمی بر توسعه و نگهداری فضای سبز شهری دارد. در سال‌های اخیر کاهش نزولات جوي و بروز پدیده خشک‌سالی در اکثر مناطق کشور به چالش قابل‌توجهی تبدیل‌شده و از این رو بیش از پیش نگرش توسعه پایدار فضای سبز شهري باید موردتوجه متصدیان امر قرار گیرد.
سوم: امروز باید موضوع بحران منابع آب و مصرف بهینه آن بیش از پیش در دستور کار مدیران، برنامه ریزان و طراحان توسعه فضاي سبز در شهرها قرار گیرد. «منظرسازی کم نیاز به آب» سبکی از طراحی منظر با کمک گونه‌های بومی و عناصر کم‌مصرف آبی و الگو گرفتن از سیماهاي طبیعت مناطق خشک و نیمه‌خشک است که تأکید زیادي بر جایگزینی گیاهان مقاوم به خشکی و بومی و جلوگیري از هدر رفتن آب از طریق تبخیر و رواناب دارد. «خشك منظرسازی» استفاده هوشمندانه از آب، گونه‌های گياهي، وضعيت و موقعيت سايت و تکنیک‌های مناسب در جهت رسيدن به يك منظر پايدار می‌باشد که خروجی آن صرفه‌جویی آب و محافظت از محیط‌زیست است.
چهارم: شهر تهران تا حدود نیم‌قرن قبل، شهري كوچك و کم‌جمعیت بود، امروزه با افزایش سریع و شدید تراکم جمعیت به سبب توسعه فعالیت‌های اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي به يكي از بزرگ‌ترین کلان‌شهرهای دنيا تبدیل‌شده است. توسعه بی‌رویه شهر تهران و ساخت‌وساز بی‌رویه و خارج از ضابطه، نیاز به فضای سبز در شهر تهران را بیش از پیش مطرح می‌کند ولی منابع ذخيره آب‌های سطحي و زيرزميني تهران توسعه مناسب فضای سبز را نمی‌دهد. بر همین اساس «منظرسازی کم نیاز به آب» می‌تواند الگوی مناسبی براي طراحی و ایجاد فضاي سبز در تهران باشد. استفاده از گیاهان بومی و سازگار با اقلیم شهر تهران به دلیل پتانسیلی که در سازگاری با محیط طبیعی دارند، در صرفه‌جویی آب نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند. پژوهشگران اعتقاد دارند «خشك منظرسازی» با استفاده از اصول ساده و کاربردی خود می‌تواند به کاهش ۳۰ الی ۶۰ درصدی میزان مصرف آب فضای سبز شهر تهران کمک کند.
محمد حسین شیخ محمدی | سایت تهران خبر